Ποιος πρότεινε την παραχώρηση του Καραγάτς (το 1923) ;

 Το παρακάτω έγγραφο αποτελεί τεκμήριο- απόδειξη του ποιός πρότεινε, και γιατί, την παραχώρηση του τριγώνου του Καραγάτς στους Τούρκους :

173/39                                                                                                

Αριθ. 4639              Αθήναι τη 17 Μαΐου 1923. - ωρ. 22.15.-

ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗΝ

Λωζάννην

Απολύτως απόρρητον.

'Υμέτερον 1315 ανεκοίνωσα Αρχηγώ επαναστάσεως, Υπουργικώ Συμβουλίω και Αρχηγώ στρατού.       
      Πάντες συνεφώνησαν με γνώμην Κυρίου Βενιζέλου αφ΄ού ούκ είναι άλλως γενέσθαι. Παρακαλούσι μόνον ομοθύμως ως πρώτον αντάλλαγμα προτείνητε τρίγωνον ποταμών ΄Αρδα και Μαρίτσα και μόνον εν εσχάτη ανάγκη προσφέρητε πόλιν Καραγάτς.

Εθεωρήσαμεν αναγκαίον ομοθύμως χάριν εξακολουθήσεως συνεργασίας μετά κυρίου Βενιζέλου προβώμεν εις Θυσίαν ταύτην θίγουσαν εθνικήν ψυχήν και μειούσαν εν μέρει έργον και γόητρον επαναστάσεως και διότι πιστεύομεν μάλλον εις την πιθανότητα ότι Τούρκοι δεν θέλουσιν αποδεχθή προτάσεις ταύτας.

Προβαίνοντες εις θυσίας αυτάς ελπίζομεν ότι θέλομεν αποχτήσει ευμένειαν ή τουλάχιστον ουδετερότητα Μ. Δυνάμεων και ιδίως Γαλλίας και Αγγλίας εν η περιπτώσει προτάσεις αύται δέν γίνωσιν αποδεκταί παρά Τούρκων.

Περιττόν να προσθέσω ότι θυσίαι αύται θέλουσι τύχη ολιγωτέρας αποδοκιμασίας κοινής γνώ­μης μόνον εν η περιπτώσει επιτυγχάνεται εντός ελαχίστου χρόνου σύναψις ειρήνης ή λύσις εκρεμότητος. 

Δια τούτο Υπουργικόν Συμβούλιον φρονεί ότι δια προτάσεως Κυρίου Βενιζέλου επιζητείται κυρίως η παραίτησις εκ μέρους των Τούρκων πάσης αποζημιώσεως όχι δε και η επαναφορά υπό τον ένα ή άλλον τύπον της συμμαχικής προτάσεως της αναγραφείσης εις το άρθρον 60 του σχεδίου της συνθήκης ήτις καίτοι προνοούσα περί διαιτησίας θα παρέτεινε πράγματι εκκρεμότητα δίνουσα Τούρκοις ευκαιρίαν να προκαλέσωσι ρήξιν μετά Ελλάδος ότε κρίνωσι τού­το πρόσφορον αυτοίς.

ΓΟΝΑΤΑΣ