Δευτέρα 18 Ιουνίου 2012

Καθολικισμός και Ουνία στην Αδριανούπολη από τα μέσα του 19ου αι.


Η Καθολική κίνηση, που διέθετε την ισχυρή υλική και η­θική συμπαράσταση της Αυστρίας και ιδιαίτερα της Γαλλίας και των διπλωματικών εκπροσώπων τους στη Θράκη, προωθούσε την εποχή εκείνη τα βουλγαρικά συμφέροντα και τις βουλγαρικές επιδιώξεις στο θρακικό χώρο.
Από αναφορές του Προξενείου Αδριανουπόλεως πληροφορούμεθα ότι στα 1863 παρουσιάστηκαν στην Αδρια­νούπολη δύο Καθολικοί ιερείς από την Κωνσταντινούπολη, οι οποίοι διαπραγματεύθηκαν αγορά οικοπέδου προς ανέγερση δυτικού σχολείου. Εντός ολίγου αγόρασαν οικόπεδο στο κέντρο της πόλεως και κοντά στην μητρόπολη, αντί του ποσού των τριάντα χιλιάδων γροσιών.
Στις 17 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους (1863) άρχισαν να οικοδομούν σχολείο και ουνιτική εκκλησί­α. Διέδωσαν ότι στο σχολείο θα διδάσκονταν η Γαλλική, Βουλγαρική, Ιταλική και Ελληνική γλώσσα και ότι σ' όλα τα άπορα τέκνα ανεξαρτήτου θρησκείας θα χορηγούνταν τροφή και ενδυμασία δωρεάν και κάθε άλλη δαπάνη αναγκαία μέχρι το τέλος της εκπαίδευσής τους. Την εποχή μάλιστα αυτή συνέ­πιπτε να μαστίζει φτώχια τους κατοίκους της πόλεως, από πε­νταετία, και για το λόγο αυτό ήταν πρόκληση για τις άπορες οικογένειες, οι υποσχέσεις του ουνιτικού προσηλυτισμού.
Κολλέγιο-οικοτροφείο των Ρεσουρρεκσιο-νιστών μοναχών (προσοχή στα αριστερά ξεχωρίζει  ο ουνίτικος ναός)


Κατά τις βουλγαρικές πηγές, η έναρξη της ουνιτικής προ­παγάνδας στην Αδριανούπολη σημειώνεται με την εγκατά­σταση ομάδας Πολωνών Ρεσουρρεκσιονιστών που βοηθούνταν από Φραγκισκανούς και από αδελφές του Ελέους. Οι Πολωνοί Ασεμπσιονιστές διηύθυναν ένα Κολλέγιο, που βρισκόταν στην Αδριανούπολη. Το Κολλέγιο είχε τρία τμή­ματα: Αστική σχολή, Γυμνάσιο και Ιεροδιδασκαλείο. Στην Αστική διδάσκονταν η βουλγαρική, η γαλλική και άλλα μα­θήματα, το Γυμνάσιο ήταν τετρατάξιο και αργότερα εξατάξιο, όπου κύρια γλώσσα ήταν ή βουλγαρική και στο Ιεροδιδασκαλείο (Σεμινάριο) διδάσκονταν Θεολογία, Φιλοσοφία και Λατινικά και φοιτούσαν 10-12 μαθητές, οι περισσότεροί τους υπότροφοι.
Η γαλλική κυβέρνηση επιχορηγούσε το σχολείο με 6.000 φράγκα ετησίως, βοηθούσαν επίσης οι κυβερνήσεις Αυστρίας και Ιταλίας ( η λειτουργία του γυμνασίου αυτού κράτησε έως το 1912).


Ουνίτικη Εκκλησία Κυρίλλου και Μεθοδίου (χτίστηκε μεταξύ 1895-1902 δίπλα στο Γυμνάσιο)



Στην Αδριανούπολη (περίπου το 1866) ο επίσκοπος των Ουνιτών Ραφαήλ,με την μεσολάβηση της Γαλλικής πρεσβείας, κατόρθωσε να πάρει φιρμάνι της Υψηλής Πύλης που τον αναγνώριζε ως αρχηγό της Εκκλησίας των Ουνιτών. Αυτό στην πράξη σήμαινε ότι ο   Διοικητής Αδριανουπόλεως όφειλε να τον συμπεριλάβει στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, όπως όλους τους αρχηγούς των διαφό­ρων θρησκευμάτων.
Το 1872, ενώ στο Καραγάτς άρχιζε να χτίζεται (από την εφορεία των ανατολικών σιδηροδρόμων (Compagnie de chemins de fer Orientaux του Βαρώνου Hirsch) ο σιδηροδρομικός σταθμός Αδριανούπολης,  που θα τη συνέδεε με τη Βιέννη αλλά και με την Κωνσταντινούπολη, την ίδια εποχή περίπου, θα πρέπει να χτίστηκε και το καθολικό (ουνίτικο) μοναστηριακό συγκρότημα St. Basil στο Καραγάτς  και το οποίο μετά στις αρχές του 20ου αι. εγκατέλειψαν οι ιδιοκτήτες του. 
Γαλλικό Κολλέγιο του Αγίου  Βασιλείου στο Καραγάτς

Συγκεκριμένα  τον Απρίλιο του 1867 οι Resurrectionnistes μοναχοί εγκαταλείπουν την έδρα τους στην Φιλιππούπολη κι εγκαθίστανται στην Αδριανούπολη. Εδώ θα ιδρύσουν (στο Κιγίκιο) ένα σχολείο αρρένων που σκοπό έχει να προετοιμάσει αριθμό παιδιών για το ιερατικό στάδιο. Το 1882 το σχολείο αυτό μεταφέρεται στο Καραγάτς (όπου λειτουργεί έως το 1912). Οι απόφοιτοί του, βούλγαροι, θα ενίσχυαν τις βουλγαροουνιτικές ενορίες. Στο σεμινάριο διδάσκονταν εννέα μαθήματα , τα περισσότερα ήταν θεολογικά. Δίπλα στο σεμινάριο χτίστηκε παρεκκλήσι ουνίτικο,των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, για τις ανάγκες του σεμιναρίου. Ο Πάπας Λέων ΙΓ΄με επιστολή του τον Μάρτιο του 1896, υπήγαγε το βουλγαροουνιτικό ιερατικό σεμινάριο του Καραγάτς στην Αγία Έδρα. Στο τέλος του 19ου αι. το σεμινάριο αριθμούσε τριάντα πέντε (35) μαθητές και λίγο πριν την ένερξη των βαλκανικών πολέμων ο αριθμός τους μειώθηκε στους τριάντα ένα(31). Το ιερατικό σεμινάριο Καραγάτς αποτέλεσε το σημαντικότερο ίδρυμα της ουνιτικής προπαγάνδας στη Θράκη.
 





Μεγάλοι και μικροί σλάβοι του Σεμιναρίου του Καραγάτς, (Φωτογρ. Μανιάς)
Νεαροί βούλγαροι κατά την άφιξή τους στο σεμινάριο του Καραγάτς (Αδριανούπολη) (Φωτογρ. Μανιάς)



Μετά το 1912 το ουνίτικο κολλέγιο-σεμινάριο του Αγ. Βασιλείου στο Καραγάτς, εγκαταλείφθηκε κι αργότερα πλούσιοι Έλληνες, η οικογένεια του Πέτρου Αλτιναλμάζη,  το αγόρασαν, το αξιοποίησαν και το 1920 λειτουργούσε εκεί μηχανοκίνητος αλευρόμυλος  και  παγοποιείο, ψυγείο
   Η εφημερίδα Ανατολικός Αστήρ Κωνσταντινουπόλεως, το έτος 1855, τευχ. 24, σ. 190 με τον τίτλο «Προπαγάνδας Σχολεία» γράφει: Οι Ιησουίται υπό το όνομα «Ουνίται» διατηρούσι Λύκειον, οι Φραγκισκανοί Ορφανοτροφείον και οι Σλαβεωνίδες μοναχοί Παρθεναγωγείον εις Αδριανούπολιν.

 
SCUOLA PARROCCHIALE FEMMININE
 (Ενοριακό σχολείο κοριτσιών)
  ADRIANOPOLI-KARAGHAG



 Σχολείο θηλέων(St.Paul) των
καθολικών Καλογραιών
στο Καραγάτς προ του 1904-5
(αρχείο Φ.Σ.Α.)







 Ο Αlfred Dumont, les Balkans, 1874, ομιλεί περί της προπαγάνδας του Βατικανού μέσω των Πολωνών ιεραποστόλων που ήθελαν να κτίσουν σχο­λείο κοντά στην μητρόπολη, απέτυχαν και το ίδρυσαν στο Κιρισχανέ το 1869-70, έχοντας 30 μαθητές και το εγκατέλειψαν. Οι Ουνίτες Βούλγαροι ανέρχονταν στους 2.000, με επίσκοπο τον Ραφαήλ, που η Πύλη τον συμπεριέλαβε στην τοπική επι­τροπή. Μετά το 1870 ίδρυσαν εκκλησία δύο Ασεμπσιονιστές της Nimes στην Αδριανούπολη.
Πάντως οι προσπάθειες της Καθολικής Εκκλησίας δε μπόρεσαν να έχουν γενικότερη απήχηση στον βουλγαρικό λαό, γιατί τότε παρά το μίσος του στο Πατριαρχείο και τον Ελληνισμό, ήταν στο σύνολο του πιστός στην Ορθοδοξία.
Η ουνιτική προπαγάνδα άρχισε να εξασθενεί μετά την ί­δρυση της Εξαρχίας (1870) και στα τέλη του 19ου αι., οι  βουλγαρο-ουνιτικοί πληθυσμοί προσχώρησαν οριστικά στην Εξαρχία.
Γ.Ρ